Je beter voelen zonder jezelf te forceren: mindfulness
Hoor de vogels fluiten
Om van de voordelen van mindfulness te genieten, hoef je niet de hele dag bewust te leven. Het is voldoende om een aantal keren per dag bewust stil te staan bij wat je op dat moment doen. Noud de Haas, psycholoog en expert op het gebied van mindfulness, noemt dat ‘ankermomenten’, korte pauzes in het drukke leven van alledag: “Ben je bijvoorbeeld aan het wandelen, voel dan even heel bewust heo je voetzolen contact maken met de grond, kijk naar de bladeren aan de bomen, hoor hoe de vogels fluiten. Ook momenten die anders verloren zouden gaan – wachten voor het stoplicht of de kassa – kun je benutten, simpelweg door bewust te ademen en je gezicht even te ontspannen.”
Over op handbediening
Je aandacht houden bij wat je doet, kan lastig zijn. Er zijn altijd gedachten die je afleiden en meeslepen in een mallemolen van denken en piekeren. Dan kan het helpen om je gedachten te observeren. De Haas: “Kijk hoe je gedachten aan je voorbijtrekken: het boodschappenlijstje, de melodie van een liedje, of dingen die je nog ‘moet’ doen. Bij elke gedachte kun je gewoon denken: daar heb je er weer één. Je zult merken dat gedachten, net als golven in de zee, komen en gaan. Je bént niet je gedachten en gevoelens, je hébt ze alleen.”
Wanneer je in staat bent om te kunnen beoordelen wat je gedachten zijn – alleen maar gedachten – lukt het niet alleen beter om in het hier en nu te leven, maar heb je ook keuzevrijheid.
Ben je je niet bewust van gedachten, dan zijn die gedachten vaak opdrachten die aanzetten tot actie. Denk je: ‘Ik móet nog werken’, ook al ben je doodop, dan ga je inderdaad werken. Maar ben je je ervan bewust dat je zélf hebt bedacht dat je nog zou moeten werken, dan kun je ook zelf beslissen of het doet of niet. In plaats van automatisch te gaan werken na die gedachte, kun je jezelf afvragen: ‘Wíl ik nu wel werken? Is dat nu werkelijk nodig?’ Is het antwoord ‘nee’, dan kun je ook iets anders gaan doen. Je belooft jezelf bijvoorbeeld om de hoge werkdruk met je baas te bespreken en gaat lekker in bad.
Kortom, van de automatische piloot ga je over op handbediening.
Als positief zijn niet helpt
Mindfulness wordt door steeds meer psychologen gezien als een alternatief voor positief denken. De bedoeling van positief denken is dat je negatieve gedachten ombuigt in positieve of in ieder geval realistische gedachten. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een optimistische instelling mensen niet alleen gelukkiger maakt, maar ook gezonder. Maar heb je pijn, ben je uitgeput of voel je je depressief, dan kun je het vaak niet opbrengen om positief te zijn. Positief denken wordt dan een gevecht tegen jezelf. (‘Ik móet positief blijven!’). En als je van jezelf niet negatief mag denken, dan werkt dat bovendien averechts. Want in het algemeen geldt: hoe sterker je bepaalde gedachten onderdrukt, hoe meer last je ervan hebt.
Veroordeel jezelf niet
Een onderzoek dat dit fenomeen illustreert, is het zogenaamde ‘witte-beren-onderzoek’, waarin proefpersonen werd gevraagd vijf minuten niet aan een witte beer te denken. Hoe hard de proefpersonen ook hun best deden, de beer dook gemiddeld één à twee keer per minuut op.
Bij mindfulness hóef je je niet positiever voor te doen dan je bent. Je denkt wat je denkt, en dat is goed. Dat maakt mindfulness heel paradoxaal. Juist door jezelf en je situatie niet te veroordelen en niet te proberen jezelf te veranderen, verander je in positieve zin. Je voelt je gezonder en gelukkiger.
Méér dan je beperking
Mindfulness vereist wél een omslag in denken. In onze maatschappij rust een taboe op ziekte, verdriet, pijn en ouderdom. De Haas: “Het móet allemaal leuk zijn, en als het dat niet is, moet je het veranderen. Maar het leven is niet alleen maar leuk. Pijn, ziekte, en verdriet horen erbij. Veel lijden ontstaat door het niet-willen voelen van pijn of ziekte. Maar dan draag je niet alleen de ziekte, maar ook de lást van de ziekte.”
Mindfulness helpt niet alleen om ziekte en negatieve gevoelens te accepteren, het leert je ook beseffen dat pijn en negatieve gevoelens tijdelijk zijn. Zoals ze opkwamen, gaan ze ook weer weg. Gaan ze niet weg, bijvoorbeeld omdat je chronisch pijn hebt, dan helpt mindfulness je om te zien dat je méér bent dan je beperking. Je hébt een beperking, je bént deze niet. Ziekte en pijn worden op die manier minder ‘groot’ en je kunt ze beter dragen.
Bron: Maandblad Plus
